Matura z biologii 2024 - nasz KLUCZ

Nasza propozycja „na szybko”

Zadanie 1.

1.1

poziomo: aminokwas,   peptydowe

poziomo: cukry / sacharydy / węglowodany,    glikozydowe

1.2         odpowiednio:  D  B  C

Zadanie 2.

pierwszy wiersz: katalizuje przyłączanie nukleotydów do nici DNA syntetyzowanej na matrycy wirusowego RNA / katalizuje syntezę nici DNA komplementarnej do nici RNA wirusa

drugi wiersz: katalizuje rozkład wiązań fosfodiestrowych między nukleotydami  w wirusowym RNA

Zadanie 3.

3.1. Wabiąc swoje ofiary światłem samice świetlików oszczędzają energię, którą musiałyby zużyć na poszukiwanie tych ofiar lub pościg za nimi.

3.2.       odpowiednio:  ATP,  wzrasta,  wystąpienie

3.3.  tchawki

Zadanie 4.

B. 1.

Zadanie 5.

5.1.        1. N       2. T

5.2.        cysteina

5.3. Każda para GC ma trzy wiązania wodorowe między zasadami azotowymi, a w każdej parze AU są tylko dwa. Większa liczba par GC powoduje większą stabilność cząsteczek rRNA i tRNA.

5.4. Termofile, ponieważ ich polimerazy DNA są odporne na wysoką temperaturę / są termostabilne. Cechę tę wykorzystuje się w reakcji łańcuchowej polimerazy (metoda PCR), które wymagają termicznej denaturacji DNA / rozplecenia podwójnej helisy DNA na pojedyncze nici.

5.5.        D

Zadanie 6.

6.1. Puszka sporofitu bezlistu jest zielona przynajmniej na początku rozwoju. Oznacza to, że jej komórki zawierają chloroplasty i fotosyntetyzują (syntetyzują związki organiczne niezależnie od gametofitu).

6.2. Dwupienną, ponieważ w opisie występują osobne gametofity męskie oraz żeńskie.

6.3. odpowiednio:  haploidalne,  różne

Zadanie 7.

C bielmo

Zadanie 8.

8.1. Nasiona zachowują dużą, prawie niezmienioną, siłę kiełkowania przez 8 lat. Później relatywnie szybko ulega ona zmniejszeniu. / Im dłuższy jest czas przechowywania nasion tym niższa jest ich siła kiełkowania.

Uwaga: Drugi wariant może być zbyt ogólny!

8.2. Nazwa: liścienie / liścień

Funkcja: dostarczanie substancji odżywczych podczas kiełkowania, zanim rozwiną się liście właściwe.

Zadanie 9.

9.1. odpowiednio:  skórka,  merystemu wierzchołkowego,  żywa

9.2. Zewnętrzna ściana komórek skórki łodygi jest pokryta grubą warstwą kutikuli, która chroni przed nadmiernym parowaniem wody / nadmierną transpiracją.

Zadanie 10.

10.1.     B

10.2.     1 – P      2 – F      3 – F

Zadanie 11.

D. trzustka

B. grasica

C. nadnercza

Zadanie 12.

12.1.     Wzrost stężenia jonów chlorkowych (w wyniku ich wydzielania do światła jelita przez zakażone komórki) oraz obecność niestrawionych disacharydów, wywołuje osmotyczny napływ wody z tkanek do światła jelita. Ponadto ma miejsce zatrzymywanie wody w świetle jelita. Czynniki te powodują więc zwiększoną utratę wody.

12.2.     odpowiednio:   spada, szybciej

12.3.     Chory ssak ma problemy z pozyskiwanie pożywienia, a ponadto jego organizm nie rozkłada dwucukrów. Następuje więc utrata substancji odżywczych. Obniżenie tempa metabolizmu zmniejsza zużycie glukozy w procesie oddychania komórkowego. Maleje więc ryzyko, że poziom glukozy we krwi spadnie do niskiego poziomu, zagrażającego życiu.

12.4.     Podczas choroby następuje utrata szczytowych części kosmków jelitowych, które wytwarzają enzym laktazę odpowiedzialną za trawienie laktozy - disacharydu znajdującego się w mleku. Dlatego po przebyciu zakażenia rotawirusowego przez jakiś czas występuje nietolerancja mleka [(szczególnie krowiego)].

Zadanie 13.

13.1.     trójjodotyronina / trijodotyronina / tyroksyna

13.2.     Uwalnianie / Wydzielanie hormonu tyreotropowego (TSH) przez przysadkę mózgową jest regulowane przez poziom hormonów tarczycy na zasadzie sprzężenia zwrotnego ujemnego. Podwyższony poziom hormonów tarczycy hamuje zwrotnie wydzielanie TSH. Przy niedoborze jodu, hormony tarczycy są wytwarzane w niewielkiej ilości, w związku z czym zmniejsza się ich hamujący wpływ na uwalnianie / wydzielanie TSH. Dlatego poziom TSH jest podwyższony.

Zadanie 14.

14.1.     Gromada: pajęczaki

Cecha: cztery pary odnóży krocznych

14.2.     odpowiednio:   komórek tucznych , rozszerzenie,  zwiększenie

Zadanie 15.

15.1.     Mitochondria są organellami półautonomicznymi, ponieważ mają własny materiał genetyczny (DNA) i rybosomy.

Mogą więc same syntetyzować część własnych białek, bez udziału DNA znajdującego się w jądrze komórkowym. Ponadto dzielą się niezależnie od podziałów jądra komórkowego.

15.2.     1 – P      2 – F      3 – F

15.3.     odpowiednio:   glikolizy,  pirogronian,  mleczan

Zadanie 16.

16.1.     poziomo: AABB, AaBb, AaBB, AABb

poziomo: aaBb, aaBB, Aabb, AAbb

16.2.     proporcje 9 : 6 : 1 (wzór 1 : wzór 2 : wzór 3)

W krzyżówce „4 na4”: pierwszy wiersz (tytułowy): AB | Ab | aB | ab

W krzyżówce „4 na4”: pierwsza kolumna (tytułowa): AB | Ab | aB | ab

W komórkach tabeli - każdy A_B_ – wzór 1; każdy aa_ _ oraz _ _bb – wzór 2, aabb – wzór 3

Uwaga: Tutaj nie zrobiliśmy szchownicy Punneta, ale w arkuszu trzeba było to zrobić!

Zadanie 17.

17.1.     A . 1.

17.2.     Ramię akceptorowe: jest miejscem przyłączenia odpowiedniego aminokwasu do cząsteczki tRNA. Powstający aminoacylo-tRNA bierze udział w translacji na rybosomie.

Antykodon: jest parowany z komplementarnym kodonem mRNA podczas translacji na rybosomie.

Uwaga: Nie wydaje się nam żeby trzeba było pisać o dostarczeniu odpowiedniego aminokwasu do syntezy łańcucha polipeptydowego. Zdecyduje klucz MEN.

Zadanie 18.

18.1.     D

18.2.     odpowiednio:   metionina - prolina - alanina - cysteina

Zadanie 19.

19.1.     C

19.2.     1. F,  2. P

Zadanie 20.

20.1.     Płazy są organizmami wodno-lądowymi. Ich skrzelodyszne larwy rozwijają się w wodzie, a [słabo zrogowaciała i silnie ukrwiona] skóra wszystkich stadiów rozwojowych jest wilgotna i nie ma w niej elementów ograniczających utratę wody. Osuszanie siedlisk powoduje więc, że płazy szybko się odwadniają i giną (liczebność płazów szybko maleje).

20.2.     C

Zadanie 20.

20.1.     poziomo: B i C

                poziomo: A i B

20.2.     Większy przyrost biomasy roślin jednorocznych wynikał z korzystnego wpływu częściowego zacienienia. Nastąpiło zmniejszenie strat wody tych roślin, a jednocześnie ich podłoże było mniej przesuszone. Przyrost biomasy krzewów był mniejszy, ponieważ część wody w podłożu została zużyta przez rośliny jednoroczne.