Daga

Odpowiedzi do arkusza maturalnego z biologii rozszerzonej (maj 2023) w formule 2015

Poniżej znajdziesz odpowiedzi do tegorocznego arkusza maturalnego w formule 2015 (dla 3-letniego LO). Propozycje odpowiedzi przygotował nasz zespół autorski.
Zadanie 1.
1.1.
1.2.
B. macierz mitochondrialna
1.3.
Pirogronian nie jest substratem cyklu Krebsa, musi więc zostać przekształcony w inny związek - acetylokoenzym A, który takim substratem już jest. Reakcję tę przeprowadza kompleks dehydrogenazy pirogronianowej.
1.4.
Zmniejszenie aktywności kompleksu dehydrogenazy pirogronianowej prowadzi do zahamowania cyklu Krebsa przez niedobór substratu. Pośrednio hamuje to fosforylację oksydacyjną, a więc komórki mięśni szkieletowych pozyskują energię /ATP w procesie fermentacji mleczanowej. Wzrasta więc stężenie mleczanu.
Zadanie 2.
2.1.
A. płatki korony
B. działki kielicha
2.2.
Goryczka wiosenna należy do (nagonasiennych / okrytonasiennych). W przemianie pokoleń goryczki wiosennej pokoleniem dominującym jest (gametofit / sporofit).
2.3.
Mimo wysokich kosztów energetycznych produkcja barwnika jest korzystna dla goryczki, ponieważ jest to roślina owadopylna. Barwne części kwiatów / kwiaty przyciągają owady, które zapylają jej kwiaty.
Zadanie 3.
3.1.
A. rośliny – symbol R! nad strzałką między: sporofit i zarodniki
B. krążkopławy – symbol R! nad strzałką między: meduza i gamety
3.2.
Mejoza redukuje liczbę chromosomów / ilość DNA o połowę. Pozwala to na zachowanie niezmienionej liczby chromosomów / ilości DNA w kolejnych pokoleniach. Ponadto podczas mejozy następuje crossing-over, co prowadzi do zwiększenia różnorodności / zmienności genetycznej.
3.2.
Mejoza redukuje liczbę chromosomów / ilość DNA o połowę. Pozwala to na zachowanie niezmienionej liczby chromosomów / ilości DNA w kolejnych pokoleniach. Ponadto podczas mejozy następuje crossing-over, co prowadzi do zwiększenia różnorodności / zmienności genetycznej.
Zadanie 4.
4.1.
  1. P
  2. P
4.2.
Wyższa wilgotność (W2) zwiększa plonowanie borówki wysokiej, natomiast nawożenie NPK obniża zarówno w warunkach niższej wilgotności (W1), jak i wyższej (W2).
4.3.
N: 2, P: 1, K: 4
Zadanie 5.
5.1.
A. karboksylacja
B. redukcja
C. regeneracja
5.2.
Literą X na schemacie oznaczono C (szczawiooctan), który jest 1 (pierwotnym produktem karboksylacji u roślin C4).
5.3.
1. F
2. F
3. F
5.4.
  1. Dwuetapowy mechanizm pozwala na utrzymanie wysokiego stężenia CO2 w komórkach pochwy wiązkowej w sytuacji, gdy aparaty szparkowe są zamknięte i roślina nie pobiera CO2. Enzym RuBisCo działa więc w trybie karboksylazy, a nie oksygenazy, co ogranicza fotooddychanie.
  2. Podczas pracy fotosystemu PS II zachodzi fotoliza wody, a więc uwalnia się tlen. Brak PS II pozwala utrzymać niskie stężenie O2, co ogranicza fotooddychanie.
Zadanie 6.
6.1.
Auksyny hamują rozwój/powstawanie strefy odcinającej w ogonku liściowym.
6.2.
Adaptacja ta redukuje [niemal] całkowicie transpirację w okresie zimowym, kiedy ujemne temperatury powodują stan suszy fizjologicznej (woda występuje w postaci śniegu i lodu, a więc jest dla roślin niedostępna). Dzięki temu drzewa liściaste nie są narażone na odwodnienie i wysychanie.
Zadanie 7.
7.1.
Płazy mają płuca workowate o małej powierzchni czynnej. Ssaki mają płuca pęcherzykowate o bardzo dużej powierzchni czynnej. Mechanizm wentylacji płuc płazów polega na ruchach / podnoszeniu i opuszczaniu dna jamy gębowej i jest mało wydajny. Płuca ssaków są wentylowane wydajnie przez ruchy klatki piersiowej (mięśni międzyżebrowych), wspomagane skurczami przepony.
7.2.
Mocznik jest substancją osmotycznie czynną. Gromadzenie mocznika w płynach ustrojowych powoduje napływ wody do organizmu na drodze osmozy. Płazy nie muszą więc pić wody, ani jej nie tracą.
Zadanie 8.
8.1.
  1. Stułbia zielona rozmnaża się bezpłciowo przez pączkowanie.
  2. Stułbia zielona rozmnaża się płciowo przy pomocy gamet powstających w gonadach żeńskich i w gonadach męskich. Jest organizmem obupłciowym.
8.2.
  1. P
  2. P
  3. F
Zadanie 9.
9.1.
9.2.
Lipidy są nierozpuszczalne w wodzie, co utrudnia ich trawienie. Składnikiem żółci są kwasy żółciowe, które emulgują tłuszcze zawarte w pokarmie. Rozbicie tłuszczów na drobne kropelki zwiększa powierzchnię kontaktu z lipazą, dzięki czemu trawienie jest znacznie wydajniejsze.
Zadanie 10.
10.1
Białko stanowiące główny składnik pierścieni tchawicy człowieka: kolagen
Polisacharyd stanowiący główny składnik zgrubień kutykuli w tchawkach owadów: chityna
10.2.
Tchawica człowieka rozpoczyna się bezpośrednio za (gardłem / krtanią), a na dolnym końcu dzieli się na (oskrzela główne / oskrzeliki).
Zadanie 11.
11.1.
  1. P
  2. F
  3. F
11.2.
Podwyższone stężenie 2,3-BPG w erytrocytach ciężarnych kobiet jest przyczyną (obniżonego / podwyższonego) powinowactwa hemoglobiny matki do tlenu, co (ułatwia / utrudnia) dyfuzję tlenu z części macicznej łożyska do części płodowej łożyska.
11.3.
Udział w transporcie dwutlenku węgla jako karbaminohemoglobina.
Zadanie 12.
12.1.
1. P
2. P
3. F
12.2.
Toksyna botulinowa jest białkiem o strukturze czwartorzędowej. Świadczy o tym to, że składa się z dwóch podjednostek (łańcucha lekkiego oraz łańcucha ciężkiego), które są połączone mostkiem disiarczkowym.
12.3.
Zadanie 13.
13.1.
AA, Aa
13.2.
Cytrulinemia jest determinowana jednogenowo przez allel recesywny, który nie ujawnia się fenotypowo u heterozygot (dominacja pełna). Taki allel utrzymuje się w populacji, mimo że w układzie homozygotycznym jest letalny. Wykluczanie z hodowli heterozygot (nosicieli) zmniejsza więc śmiertelność cieląt po porodzie.
13.3.
2, 3, 1
13.4.
A. - 2, B. - 3, C. - 1
13.5.
Toksyczny amoniak / jony amonowe powstający w organizmie płodu jest usuwany przez łożysko do organizmu matki i tam bierze udział w cyklu mocznikowym. W czasie ciąży poziom amoniaku / jonów amonowych w organizmie płodu utrzymuje się więc na niskim poziomie.
Zadanie 14.
14.1.
X – białkowy płaszcz / kapsyd,
Y – DNA wirusa
14.2.
  1. P
  2. F
  3. P
Zadanie 15.
Genotyp samicy: eeBb
Genotyp samca: Eebb
Oczekiwany stosunek fenotypowy: czarne : brązowe : żółte, w stosunku odpowiednio 1 : 1 : 2.
Prawdopodobieństwo, że żółte szczenię będzie miało ciemny nos: 50% (1/2).
Zadanie 16.
16.1.
A. mutualizm
16.2.
Ryby chętnie podpływają do aspidonta, ponieważ jest on morfologicznie podobny do wargatka. Dzięki temu aspidont nie musi szukać potencjalnych ofiar, a ponadto unika ataku części drapieżników.
16.3.
Dobór naturalny preferował osobniki upodabniające się do wargatka, dzięki czemu cechowała je większa przeżywalność i zostawiały więcej potomstwa.
Zadanie 17.
17.1. 
wiele poziomów troficznych / I rzędu
17.2.
  1. Morświny są płucodyszne, oddychają więc powietrzem atmosferycznym. Skucie lodem dużych powierzchni Bałtyku uniemożliwiało im wynurzanie się i zaczerpnięcie powietrza.
  2. Morświny zwykle poruszają się przy powierzchni wody, a więc są narażone na poważne okaleczenia przez obracające się śruby okrętowe łodzi i statków. Wzrost żeglugi motorowej jest więc dla morświnów poważnym zagrożeniem życia.
Arkusz maturalny można pobrać ze strony CKE - zobacz.